Yanvarın 19-da Türkiyə Səfirliyinin Mətbuat Müşavirliyi ilə
TRT-nin Bakı Təmsilçiliyinin birgə təşkil etdiyi "Adım Adım Qafqazlar"
proqramının "Qalanların hekayəsi" adlı verilişini seyr etdim.
Xüsusilə verilişin sonunda səhnəyə dəvət edilən türk hərbçilərinin övladlarının
göz yaşları məni çox təsirləndirdi. Bu hisslərlə evə getdim. Ancaq içimdə baş
qaldırmış gərgin hisslər yuxuma mane oldu. Kipriklərim qapananda qara yumaq ağ
yumaqdan ayrılmağa başlayır, qaranlıq aydınlığa qovuşurdu.
Oyananda isə 20 Yanvar şəhidlərini ziyarət etmək üçün içimdə bir
arzu yanırdı. Ruhum isə burulğanlar içərisindəydi.
Şəhidlər Xiyabanı çox qələbəlik idi. Mərasimdə prezidentin
iştirakı gözlənildiyi üçün ziyarətlər hələ başlamamışdı. İş yerimə gəldim.
Gündəlik qəzetlərə baxmaq üçün internetə girdim. "Yeni Şəfəq"
qəzetində gördüyüm bir xəbər ağlımı və hisslərimi əməllicə alt-üst etdi.
"Quantanamonun
yalqız Türkləri" başlıqlı xəbərdə, ABŞ-ın Əfqanıstanı işğal etməsindən
sonra terrorist şübhəsilə Quantanamo əsir düşərgəsinə atılan 7 uyğur türkündən
bəhs edilirdi. Bu 7 insan, suçsuzlukları anlaşıldığından sərbəst buraxıldıqdan
sonra gedə bildikləri ölkə olmadığı üçün 3 ildir əsir düşərgəsindən çölə çıxa
bilmirdilər. Ölkələri Şərqi Türküstan işğal altındaydı. Oraya gedəcəkləri
təqdirdə, çinlilər kimi edam ediləcəkdilər. Müraciət etdikləri 20-yə qədər ölkə
isə, onların sığınacaq xahişlərini rədd etmişdilər. Yəni gedə biləcəkləri bir yer
yoxdu.
Bu faciəvi vəziyyət mənə "Vətən nədir" sualını verdi.
Həqiqətən də Vətən nədir?
Yenə 19 yanvar günü seyr etdiyim filmin mövzusu olan hərbçilərin
xatirələri canlandı gözümdə. Kayseridən, Sivasdan, Giresundan, Samsundan
gələrək Azərbaycanın qurtuluşuna qatılmış hərbçilərin, onların artıq özləri də
baba olmuş övladları göz yaşları içində danışırdılar, o dövrün hekayəsini. Və
onlardan birinə - Kayserinin İncesu rayonunun Kızılören kəndindən olan 37
yaşında, üç uşağını qoyaraq Qafqaz İslam Ordusuna könüllü yazılmış ehtiyatda
olan hərbçi Mustafaya - anasının söylədiyi sözlər ürəyimə saplandı: "Oğul,
əgər, qardaşlarını qurtarmaq üçün getdiyin o torpaqlarda arxadan vurularaq
öldürülsən, bil ki, südümü sənə halal etmərəm!"
Əcaba, vətən nədir, nə deməkdir vətən?
Sonra hələ ibtidai sinifdə oxuyan oğlum Ahmet Kadiri götürdüm,
birlikdə Şəhidlər Xiyabanına getdik. O insan seli arasına qatıldıq. Məhşərdə
ayağa qalxmış kimi duran Qarabağ şəhidlərinə dua etdik, 20 yanvar şəhidlərinin
xatirəsini yad etdik, qəddarcasına Sovet tanklarının altında əzilən o
qəhrəmanların al qanlarının rəmzi olan qırmızı qərənfillərdən biz də məzarlar
üstünə qoyduq. Oğluma 20 yanvar şəhidliyinin ilk sırasında dəfn olunan,
duvaqlarla bəzənmiş gənc qadının hekayəsini danışdım. Baxdım ki, gözlərini
silir.
1918... Qafqaz İslam Ordusu... Geri dönməyən əsgərlerin Bolşevik
dönemde məruz qaldıqları sürgün və dramlar...
1990... 20 Yanvar... Yaşanan insanlıq faciəsi və ardınca gələn oyanış
və dirçəliş...
2006... Quantanamo... Gedəcəkləri vətənləri olmadığı üçün əsir
düşərgəsindən ayrılamayan Uyğur Türkləri...
Vətən!.. Nədir Vətən?.. Hər halda, gərək dönə biləcəyin torpaq və
ölə biləcəyin yer olsun.
525-ci qəzet, 24 yanvar 2006-ci il, N 11 ( 2118 )
Yorumlar